11 november: hulde aan de doodgewone helden van toen

Op 11 november worden ook in Kortenberg jaarlijks de slachtoffers van beide wereldoorlogen herdacht en wordt er hulde gebracht aan de oud-strijders.  Dat gebeurt telkens in een andere deelgemeente. Vandaag had burgemeester Chris Taes (CD&V) het in de St.-Amanduskerk van Erps over de doodgewone helden van toen.

“Het gemeentebestuur van Kortenberg heeft een goede traditie in het herdenken en huldigen van de slachtoffers van beide wereldoorlogen.  We vinden het passend om jaarlijks eer te betuigen aan die vele jonge mensen die hun leven gaven om onze vrijheid te beschermen en te heroveren en om ons uitzicht op een betere toekomst te geven.

De periode van 2014 tot 2018 biedt ons de gelegenheid om speciaal aandacht te besteden aan de Eerste Wereldoorlog – beter bekend als de Groote Oorlog – die voor onze westerse wereld van een heel andere orde was dan alle voorgaande conflicten.  Verschillende maatschappelijke breuklijnen vonden er hun bedding: economische, sociale, culturele, emancipatorische en mondiale spanningen en verzuchtingen vormden een explosieve cocktail die leidde tot de eerste grote wereldbrand.

Het is uitermate belangrijk de aard, de oorzaken en de gevolgen van dergelijke conflicten te bewaren in het collectieve geheugen.  De geschiedenis herhaalt zich zelden identiek, maar we moeten er wel lessen uit trekken om niet telkens opnieuw de zelfde fouten en misrekeningen te maken en om verder te bouwen aan een samenleving die rechtvaardiger, opener, vrijer, menselijker en meer solidair is. 

Om de nagedachtenis van onze oud-strijders te eren, zorgt het gemeentebestuur van Kortenberg ervoor dat we elk jaar het grafperk voor de gesneuvelden van beide wereldoorlogen op één van onze vier begraafplaatsen opfrissen en waar nodig restaureren, zodat tegen het einde van de herdenkingsperiode alle graven van onze oud-strijders helemaal in orde zijn.

Dit jaar zijn de grafperken en het momument voor de gesneuvelden op het kerkhof van Erps-Kwerps passend opgefrist en waar nodig gerenoveerd.

Het is, honderd jaar later, moeilijk ons voor te stellen welke schokgolf de eerste wereldoorlog veroorzaakte in het leven van onze voorouders.  We weten wel dat het een verschrikkelijke ervaring is geweest, die het bevattingsvermogen van de toenmalige publieke opinie ver te boven ging.

Op 27 augustus 1914 werden in Kortenberg door de Duitsers talrijke woningen met een grote symbolische waarde in brand gestoken: het kasteel Houtart, de woning van de toenmalige burgemeester, de villa’s Huygens en Vaes, de feestzaal Eendracht, de brouwerij Van Doren en nog tal van andere huizen.  Theodoor Beyens werd standrechtelijk doodgeschoten.  Villa’s werden geplunderd en inwoners werden uit hun huizen gezet.  In Erps-Kwerps werd de windmolen op Curegem in brand gestoken.  In Meerbeek werd de wijnkelder van de pastoor geplunderd.  In Everberg zette de familie Trappeniers bijenkorven in om de Duitse soldaten te verdrijven.

En dat was maar het begin.  Er volgden vier lange jaren van angst en ontbering, van vluchten en verknechting.  Alle zekerheden werden weggeveegd.  Er was de uitzichtloosheid van de onderdrukking.  En toch ook steeds: de steun die mensen hadden aan elkaar.  Wie er meer wil over weten kan het  bijzonder interessante boek lezen dat het Erfgoedhuis heeft uitgegeven ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de Groote Oorlog, met als titel: “Kortenberg in Wereldoorlog I”.

Laat ons de doodgewone helden van toen, die deden wat hun plicht was en die tegelijk droomden van een gewoon, gelukkig leven, nooit vergeten.  Ook in onze tijd herkennen we de dilemma’s van het geweten en de keuze die we altijd hebben tussen goed en kwaad.  Laat ons als samenleving, zowel op lokaal als op internationaal vlak, onze meningsverschillen en conflicten op een vredevolle manier uitpraten en oplossen.  Pas dan creëren we de voorwaarden om ook persoonlijk gelukkig te zijn en anderen gelukkig te kunnen maken.  Hopelijk leren we uit de geschiedenis van de Groote Oorlog dat niets, maar dan ook niets een dergelijke menselijke slachting ooit nog kan verantwoorden.”